En esta lección aprenderemos a saludarnos. Las personas en los pueblos nahuas de Chicontepec, se saludan con la mano y no se miran a los ojos, especialmente entre una mujer y un hombre. Por lo regular, los adultos tampoco se nombran entre sí cuando se saludan.
Tlamanextilli / Ejemplo Cihuatl ica Cihuatl Mujer a hombre
C
Cuauhtli
Nimitztlahpaloz ahui. Saludos, tía.
T
Tía
Aah (se saludan), ¿tipaxaloti? Aah, ¿vas de visita?
C
Cuauhtli
Quena, niquittati noichpocauh. Sí, voy a ver a mi hija adolescente.
C
Cuauhtli
Na niyohua. Yo ya me voy.
Tlacatl ica Tlacatl Hombre a hombre
C
Cuauhtli
Tlayi, nimitztlahpaloz. Tío, saludos.
C
Cuitlahuac
Nimitztlahpaloz. Saludos.
C
Cuauhtli
¿Tlen ticchihuaz moztla? ¿Qué vas a hacer mañana?
C
Cuitlahuac
Moztla nipixcaz, ¿quenque? Mañana trabajaré, ¿porque?
C
Cuauhtli
Pampa nicnequi niquittaz tlan hueliz tinechpalehuia. Porque quiero ver si puedes ayudarme.
C
Cuitlahuac
¿Huan tlen ticchihuaz? ¿Y qué vas a hacer?
C
Cuauhtli
Nitocaz. Voy a sembrar maíz.
C
Cuitlahuac
Axcanah nihueliz moztla. No puedo mañana.
C
Cuauhtli
Huacca timomelahuah Entonces nos vemos.
Tlahtoltecpanaliztli / Gramática Quemman motlahpaloah moilliah (Cuando se saludan se dicen) ¿Tlen ticchihua? Nitlahtzoma.
¿Tlen inquichihuah? Titlahtzomah.
¿Titequiti? Quena, nitequiti.
¿Timociahcahua? Quena. Nimociahcahua.
Quemman macehualli zan quinahuatihtehua ce acahya inechca quiillia (Cuando las personas se despiden cerca de una a otra, se dicen) Macehualli tlen tenahuatihtehua quihtoa (La persona que se despide dice)
Macehualli cihuatl tlananquilia quihtoa (Una mujer contesta diciendo)
O bien:
Yancuic tlahtolli tlen tlamachtiliztli / Nuevo vocabulario Nahuatl Español 1. Huenoh Bueno 2. Aah Frase en lugar de repetir nimitztlahpaloz 3. Nimitztlahpaloa Te saludo 4. Ooh Frase para responder una despedida (solo mujeres) 5. Niyohua Ya me voy 6. Palehuia Ayudar 7. Pixca Cosechar 8. Piyali Hola (a todas horas) 9. Teipan Después 10. Timoittazceh Nos vemos 11. Timomelahuah Nos vemos (despedida entre hombres) 12. Tiyohuihyah Ya nos vamos 13. Moztlayoc Hasta mañana
Chantequitl tlen momachtianih / Práctica para los estudiantes Titlananquilia cequin tlahtlanliztli (Responde algunas preguntas)
A : Niyohua B:
A : Tiyohuihya B:
A : Piyalli B:
A : Moztlayoc B:
A : Timomelahuah B:
A : Niyohua (Cihuatl ica tlacatl) B: